Godziny nadliczbowe – podstawowe informacje

Godziny nadliczbowe to, innymi słowy, nadgodziny. Za nadgodziny uznajemy wszystkie godziny przepracowane przez pracownika ponad obowiązujące go normy czasu pracy. Maksymalna roczna ilość nadgodzin przepracowanych przez pojedynczego pracownika wynosi 150. Jeśli pracownik jest zatrudniony na inny niż pełny wymiar czasu pracy (np. pół etatu, ćwierć etatu W zgodzie z Art. 151. kp - Rozdział V „Praca w godzinach nadliczbowych”, praca na nadgodzinach jest dopuszczalna w wypadku:

  1. konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii

  2. szczególnych potrzeb pracodawcy

Pracodawca ma obowiązek niezwłocznego (a więc gdy tylko dowie się o zaistnieniu takiej potrzeby) poinformowania pracownika o wystąpieniu potrzeby pozostania przez niego na nadgodzinach.

Zobacz również: Rozliczanie kosztów produkcji

Jak rozliczać nadgodziny?

W pierwszej kolejności nadgodziny powinny być rozliczane na czas wolny. Jeśli nie mamy takiej możliwości, to godziny nadliczbowe rozliczamy w postaci finansowej. To, w jakim stosunku procentowym rozliczymy dodatkowe godziny przepracowane przez pracownika, uzależnione jest od kilku czynników.

  • W wypadku, w którym to pracownik wystąpi do pracodawcy z pisemnym wnioskiem o odbiór godzin nadliczbowych, pracodawca jest zobowiązany rozliczyć nadgodziny w stosunku 1:1. Tak więc za jedną przepracowaną nadgodzinę, pracodawca musi oddać pracownikowi jedną godzinę czasu wolnego. Pracownik również wskazać pracodawcy termin odbioru czasu wolnego (również poza danym okresem rozliczeniowym).

  • W wypadku, w którym to pracodawca występuje z inicjatywą rozliczenia nadgodzin wypracowanych przez pracownika, to musi te godziny nadliczbowe rozliczyć w danym okresie rozliczeniowym i w stosunku 1:1,5. Tak więc za jedną godzinę pracy, pracodawca w tym wypadku musi oddać 1,5 godziny czasu wolnego.

  • Jeżeli nadgodziny były wypracowywane w niedzielę to zgodnie z art. 151(11) K.p. pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi dodatkowy wolny dzień w okresie 6 dni poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli.

  • Jeżeli nadgodziny były wypracowywane w święto wolne od pracy to zgodnie z art. 151(11) K.p. pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikowi dodatkowy wolny dzień w ciągu bieżącego okresu rozliczeniowego.

Jeżeli wykorzystanie dnia wolnego od pracy za pracę w niedzielę i święta nie jest możliwe w wyżej wskazanych terminach, to pracownikowi przysługuje dzień wolny do końca danego okresu rozliczeniowego. Jeżeli pracodawca nie ma możliwości rozliczenia godzin nadliczbowych poprzez wymianę na dni wolne, to może je rozliczyć w postaci finansowej uwzględniając dodatek przewidziany w Art. 151 (1) K.p.

Przeczytaj także: Jak zaksięgować zakup telefonu komórkowego?

Dodatki za pracę w nadgodzinach

Obowiązkowy dodatek za nadgodziny musi zostać doliczony do standardowej stawki godzinowej ustalonej dla danego pracownika. Dodatek za godziny nadliczbowe różni się w zależności od pory i dnia wykonywania nadgodzin:

  1. 100% stawki godzinowej należy doliczyć, jeżeli pracownik nadgodziny wykonywał w porze nocnej, w niedzielę lub święto wolne od pracy, lub w dzień, który miał być dniem wolnym w zamian za pracę w niedzielę lub dzień wolny od pracy.

  2. 50% stawki godzinowej należy doliczyć, jeżeli rozliczamy finansowo nadgodziny przepracowane w każdym innym dniu lub porze dnia niż w punkcie 1.

Rozliczanie nadgodzin a ustanie stosunku pracy

W sytuacji ustania stosunku pracy, przed upływem okresu rozliczeniowego, w trakcie którego godziny nadliczbowe były przepracowywane, pracownikowi przysługuje prawo do wypłacenia dodatku za godziny nadliczbowe. W takiej sytuacji stawka za poszczególne nadgodziny musi być zgodna z wyżej wymienionymi zasadami rozliczania zawartymi w art 151 Kodeksu pracy.